Wolna wola – iluzja czy rzeczywistość?
Wygląda na to, że mamy wolną wolę. Większość czasu to my decydujemy, co jemy, jak wiążemy nasze sznurowadła i jakie artykuły czytamy na stronach internetowych. Jednak najnowsza książka neurobiologa z Stanford, Roberta Sapolsky’ego, Determined: A Science of Life Without Free Will, zdobyła dużo medialnej uwagi za argument, że nauka pokazuje, iż jest to iluzja.Sapolsky podsumowuje najnowsze badania naukowe dotyczące determinizmu: idei, że jesteśmy przyczynowo „zdeterminowani” do działania tak, jak działamy, ze względu na naszą historię – i nie moglibyśmy postąpić inaczej.Według determinizmu, tak jak skała, która jest upuszczana, jest zdeterminowana do upadku z powodu grawitacji, twoje neurony są zdeterminowane do wyzwolenia pewnej reakcji jako bezpośredni wynik twojego środowiska, wychowania, hormonów, genów, kultury i miriady innych czynników poza twoją kontrolą. I jest to prawda, bez względu na to, jak „wolne” wydają się twoje wybory.
Determinizm vs Wolna wola
Sapolsky twierdzi również, że ponieważ nasze zachowanie jest w ten sposób zdeterminowane, nikt nie jest moralnie odpowiedzialny za to, co robi. Wierzy, że choć możemy zamykać morderców, aby chronić innych, technicznie nie zasługują oni na karę.To jest dość radykalna pozycja. Warto zapytać, dlaczego tylko 11% filozofów zgadza się z Sapolskym, w porównaniu do 60%, którzy uważają, że bycie przyczynowo zdeterminowanym jest zgodne z posiadaniem wolnej woli i byciem moralnie odpowiedzialnym.Czy ci „kompatybilistyczni” filozofowie nie zrozumieli nauki? Czy może Sapolsky nie zrozumiał wolnej woli?
Wolna wola nie jest pytaniem naukowym
Punkt tej dyskusji nie polega na pokazaniu, że kompatybilistyczni filozofowie mają rację. Chodzi o to, aby podkreślić, że jest to dość złożona debata. Wolna wola to drażliwy problem. Pokazanie, że nikt nie jest odpowiedzialny za to, co robi, wymaga zrozumienia i zaangażowania we wszystkie dostępne pozycje. Sapolsky tego nie robi.Błąd Sapolsky’ego wydaje się polegać na założeniu, że jego pytania są czysto naukowe: odpowiedzi na nie można znaleźć tylko patrząc na to, co mówi nauka. Chociaż nauka jest istotna, najpierw musimy mieć pewne pojęcie o tym, czym jest wolna wola (co jest pytaniem metafizycznym) i jak się ona odnosi do odpowiedzialności moralnej (pytanie normatywne). To jest coś, czym filozofowie zajmowali się przez bardzo długi czas.Praca interdyscyplinarna jest cenna i naukowcy są mile widziani do przyczyniania się do wiekowych pytań filozoficznych. Ale dopóki nie zaangażują się najpierw w istniejące argumenty, zamiast wybierać definicję, która im się podoba, i atakować innych za to, że jej nie spełniają, ich twierdzenia będą po prostu mylące.
Spróbuj Oddychania Neurodynamicznego Online – przeżywaj odmienne stany świadomości bez psychodelików.